Púsluspil bernskunnar
Kristín kom í gær vestan af fjörðum og Magnús kom í nótt frá
Spáni. Hann dvaldi fyrst nokkra daga í
Barcelona og ók svo um Spán, Frakkland og Portúgal og var einn dag í Afríku. Hann sagði að ein áhrifaríkasta sýnin á ferðinni hefði verið þegar hann kom niður úr Pyreneafjöllunum frá Frakkland til Andorra, þá hefði ævintýralega fallegt landslag opnast fyrir honum og hann þekkti þetta landslag aftur þó hann hefði aldrei komið þar áður. Mundi eftir því að þegar hann var barn í norðlenskri sveit á Íslandi þá hefði hann raðað saman púsluspili einmitt með mynd af þessum fjallasal.
SMS ferðasaga
Það er sniðugt að nota SMS til að láta vita af sér í útlöndum. Getur líka virkað eins og nokkurs konar dagbók yfir ferðina. Hér eru SMS frá Magnúsi á meðan á ferðinni stóð og ferðasagan sem hann skrifaði niður út frá þeim:
5-10. júní. Vikuferð Starfsmannafélagsins Reykjavík til Barcelona.
Í "hrútakofann" Hotel Marvi var ég sendur ásamt Þorsteini, Hilmari, Steingrími, Erni og Þórhalli. Héldum við nokkuð hópinn þessa viku. Morgunverðurinn var fátæklegur: Tvær litlar bollur, smá smjör og sulta, lítið glas af appelsínusafa og kaffi. Þar sem ég hafði verið þarna í tvær vikur fyrir ári síðan, tók ég að mér hlutverk leiðsögumanns. Fyrsta daginn gengum við 15-20 km. Niður Römbluna að Kólumbusarstyttuni, út í Magne Marum þar sem litið var inn á Írskan bar beð beinni útsendingu frá HM í fótbolta. Þaðan í gamla verkamannabústaðahverfið Barceloneta og niður á ströndina, en hún er gerð af mannahöndum með aðflutningi á sandi. Þaðan í Ólympíuþorpið og garðinn Ciuetadella, upp að nautaleikvanginum, kirkjunni Sagrada Familia og í gamla spítalahverfið. Þaðan til baka niður á Plaza Catalunya, framhjá Gaudi husinu Casa Mila. Á næstu dögum var m.a. farið með kláfnum upp í fjallið Montjuic, á gosbrunnasýningu við Konungshöllina, upp í Kristsstyttuna í Tibidabo (Tibidabo merkir "allt þetta skal ég gefa þér ... " og vísar þar til flökkusagnar um Djöfsa og Jesú úr Biblíunni. Annars eru Kristsstyttur víða uppi á hæðum við borgir á Spáni). Farið var í strandbæinn Sitges og rölt um gamla bæinn Barri Gotic. Í ferðinni í klaustrið Í fjallinu Monteressat tókum við Hilmar góða rispu og klifum hæsta tind fjallsins. Náðum í rútuna rétt fyrir brottför. Að morgni 11. júní lauk þessari viku starfsmannafélagsins og við tók tveggja vikna ferðalag á bílaleigubíl sem ég tók og skilaði á flugvellinum. Steingrímur fékk far til Madríd með viðkomu í Baskalandi.
11. júní Hi vid SJ erum núna í Bilbao, skoðuðum í dag Zaragossa og San Sebastinan í Baskalandi.
Zaragossa er gömul borg, byggð við Ebró fljótið. Yfirleitt byggðust gömlu borgirnar á Spáni upp við ár eða hafnir. Dómkirkjan er voldug eins og í öðrum gömlum borgum frá stórveldistíð Spánar. Það verður nú að segja það að katólsku kirkjurnar eru nú glæsileg mannvirki og innréttingar stórfenglegar. San Sebastian er gamall sumardvalarstaður efnaðri spánverja frá seinni hluta 19. og fyrri hluta 20. aldar, áður en Miðjarðarhafsstrendurnar komust í tísku. Þarna er fallegt, brimströnd, fljót með fullt af fiski og að sjálfsögðu Kristsstytta á hæð fyrir ofan borgina. Enga höfn sá ég þarna, ólíkt öðrum gömlum strandborgum Spánar. Í Baskalandi er töluð baskneska og er hún óskyld öðrum tungumálum. Baskar eru með tilburði til sjálfstæðis innan Spánar á sama hátt og Katalónar og Galisíumenn.
12. júní Komnir til Madrid, skoðuðum Gluggenheim safnið í Bilbao í morgun og höfuðborg Kantabríu Santander.
Guggenheim byggingin er mikið mannvirki úr stáli og gleri og sómir kannski sem slík þessari iðanaðarborg. Hins vegar finnst mér hún ekki henta vel sem listasafn, fremur sem minnismerki um byggingalist.
13. júní Skoðaði í dag konungshöllina og Prado safnið í Madrid. Fór til Toledo og skoðaði gamla bæinn.
Hér er sama sagan og í Barcelona, kóngsi vill ekki búa í þeim höllum sem reistar hafa verið fyrir embættið. Því er verið að breyta þeim í söfn og opna fyrir ferðafólki. Prado safnið er gott safn og byggingin hönnuð sem slík. Ekki er eins margt að sjá í Madrid og í Barcelona og mannlífið ekki eing fjörugt. Það var þó fjör allan sólarhringinn á torginu þar sem við bjuggum, Plaza del Sol, enda mjög miðsvæðis. Madrid er ekki mjög gömul borg, um 500 ára. Toledo er merkileg borg, mun eldri.
14. júní Fór aftur norður í land frá Madrid. Er núna á tjaldstæði vid borg sem heitir Leon.
Skoðaði margt á leiðinni, rómverska vatnsveitu í Segovia, miðaldabæ í Avila.Vatnsveitan er um 1,6 km löng og mesta hæð steinbogamannvirkisins trúlega um 60 m. Þetta er eitt best varðveitta minnismerkið um vatnsveitur rómverja og ótrúlega tilkomumikið. Ekki var notað steinlím til að halda steinunum saman. Ástæðan fyrir þessu mannvirki er sjálfsagt sú að rómverjarnir vildu byggja sín borgvirki uppi á hæðumtil að auðvelda varnir þeirra, en þurftu þá að sjálfsögðu að leiða þangað vatn. Dómkirkjan í Avila er ótrúlega mikið mannvirki. Í hverri hliðarkapellu mætti koma fyrir íslenskri sveitakirkju og í miðhlutanum mætti koma fyrir mörgum Hallgrímskirkjum. Og þetta voru menn að dunda sé við á Spáni á meðan við Íslendingar voru enn hálf heiðnir og reistu sér jarðhýsi úr torfi og grjóti. Í þessum gömlu katólsku kirkjum á Spáni er skipanin þannig að sitt hvoru megin til hliðar við aðalsalinn, á milli burðarsúlna, eru kapellur, tileinkaðar ýmsum dýrlingum. Kveikir fólk á kerti til áheita, eða notar peninga til að tendra rafmagnsljós þar sem vaxkerti eru ekki leyfð. Oftast er þetta fullorðið fólk, en þó var mér sagt að stundum mætti sjá örvæntingarfulla námsmenn reyna þessa leið til að bæta upp slakan undirbúning fyrir próf.
14. júní Skoðaði háskólann í Salamanca en hann er hýstur í eldfornum en glæsilegum byggingum, og dómkirkjur í Samora og Valladolid. Einnig mörg þorp, sum í eyði. Spánn virðist í gegnum tíðina hafa byggst upp af smáþorpum (pueblos) amk. á hásléttunni (meseta), fremur en stökum býlum líkt og á Íslandi. Þetta höfðar ekki til unga fólksins og flyst til borganna. Í sumum þessara þorpa er aðeins gamla fólkið eftir, í öðrum allir farnir. Þetta er þó skárra þar sem hægt er að sækja vinnu til nærliggjandi borga.
15. júní Er á tjaldstæði í Galiciu. Skoðaði í dag frumstæð fjallaþorp og sjávarbyggðir sem eru að fara í eyði. Sá storka í hreiðri uppi á turni dómkirkjunnar í Leon.
Galicia er vanþróaðasti hluti Spánar. Í sumum þessara fjallaþorpa tíðkast sjálfsþurftarbúskapur fyrir tíma iðnbyltingar. Engar vélar, húsdýrahald í viðbyggingum og matvælarækt í bakgarðinum. Korn skorið af kerlingunni með sigð og flutt á asnakerru af karlinum. Vatn sótt í þorpskranann í krukkum. Konur að flytja varning á hausnum eins og í Afríku. Þó virðist þetta fólk vera ágætlega sátt við lífið og tilveruna. Sjávarbyggðirnar minna á Írland, enda eru Galicimenn af keltneskum uppruna og tunga þeirra, galíska, er blanda af keltnesku og portúgölsku. Hvert býli virðist hafa haft svolítinn landskika, nægilega stóran til að skrimta fyrr á öldum. Grjóthleðslur eru í kringum alla túnskika og garðholur, svipað og var á Íslandi fyrir tíma gadavírsins. Vegir eru mjóir, með grjóthleðslum í kring. Útvarpsstöðvarnar við sjóinn spiluðu einkum írsk tregaljóð, mikið var um yfirgefin hús og niðurníðslublær yfir öllu.
16. júní Er kominn til Portúgal.
Skoðaði mjög fallega hafnarborg A Coruna og helgasta stað Spánar, pílagrímaborgina Santiago de Compostela.
Þar gengu um hjarðir af fólki með pílagrímastafi í hönd. Þarna á vesturströnd Galiciu er ástandið betra en í norðurhlutanum.
17. júní Er í Aveiro að bíða eftir Kjartani. Skoðaði gamla bæinn í Porto í morgun.
Bæjarstæðið er fallegt, í hlíðunum upp af Douro ánni. Þarna er framleitt allt portvín heimsins, annars staðar er framleiðslan t.d. kölluð sherry. Bretar eru stórir í portaraframleiðslunni þarna.
17. júní Er í gleðskap með Kjartani, Eyjólfi og Sigurþóri uppi í fjallaþorpi. Kjartan biður að heilsa.
Eyjólfur er í saltfiskinum, en Sigurþór vinnur að ritstörfum. Portúgalar eru miklar saltfiskætur og er hann, ásamt sardínum á öllum matseðlum. Ísland flytur þangað um 8 þúsund tonn á ári, eða svipað og á Spán. Þó eru þar 5 milljónir íbúa, en 50 á Spáni. Portúgal er fátækasta land Evrópusambandsins og með minnimáttarkennd gagnvart Spáni. Syngja þeir tregaljóð og syrgja forna frægð. ESB er eð dæla í þá peningum til að auka fjárfestingu og neyslu til að ná þeim upp úr þessu volæði.
18. júní Farinn á stað til Lissabon. Skoðaði fjallaþorp í dag og næstelsta háskóla í Evrópu í Coimbra. Skoðaði helgasta stað landsins Fatima kom í bæi sem heita Bathala (Betlehem) og Nazaré (Nasaret).
Í Nasaret er siður að kerlingar klæðist stuttpilsum á hverju sem gengur, hvort sem þær eru að saltberja íslenskan fisk eða gera eitthvað annað.
18. júní Fasteignasali hringdi og bauð X milljónir í botnplötuna.
19. júní Skoðaði Lissabon og Sevilla í dag. Er á leiðinni til Gibraltar.
Sevilla er glæsileg borg og sannkölluð höfuðborg suðursins
20. júní Frekar léttur dagur. Skoðaði strandvirkisbæina Cadiz og Gibraltar ásamt fjallaborginni fögru Ronda. Komst ekki til Afríku vegna verkfalls. Reyni á morgun.
21. júní Er nálægt Malaga. Var í Tanger í Marokko í dag hjá Berbum. Það er skrítinn staður.
Í gamla bænum búa saman kristnir, kaþólskir og múmameðstrúarmenn, hver með sitt bænhús. Gyðingar voru þarna líka, en fluttu allir í annan borgarhluta á einhverjum óróatímum. Í gamla bænum snýst allt um markaðinn og þá ferðamenn sem koma á svæðið. Allt er gert til að plokka ferðalangana. Betlarar út um allt. Sjálfskipaðir leiðsögumenn eru á hverju horni, sýna þér gamla bæinn þara með þig til valinna kaupmanna og á veitingastaði sem selja marókkaskan/arabískan mat. Þetta er kannski svo slæmt, því að þarna er allt í ranghölum, mjóum húsasundum og blindgötum. Engin götuskilti til að vísa þér vegar. Engir barir ! Það eru viðbrigði frá Spáni, þar sem bar er á hverju götuhorni. Gjallarhorn með einhverju góli. Leiðsögumaður númer eitt sagði mér,þar sem við snæddum kus-kus, að verið væri að kalla múslima til bæna, en það er gert fimm sinnum á sólarhring. Leiðsögumaður númer tvö fór með mig til teppakaupmanns og eftir myntute með sykri, sýningu á ótal teppum og prútt um verð á einu sem mér leist vel á, voru viðskipti gerð, ég fékk silkiteppi, handofið af Berbum uppi í Atlasfjöllunum, kaupmaðurinn 1000 dínara sem ég náði út úr hraðbanka eftir smá ökuferð um borgina með syni teppasölumannsins og leiðsögumanninum. Að sjálfsögðu urðu þassir félagar að fá sína umbun, þótt ekki væri samið um neitt slíkt fyrirfram. Berbamarkaðurinn er kafli útaf fyrir sig. Þar er verslað með með allt milli himins og jarðar, mest þó matvæli og gamalt drasl. Á götunni sátu gamlir kallar með lifandi hænsnfugla í kringum sig, bundna saman á löppunum. Ekki veit ég hvort þetta voru varphænur eða leið til að sýna fram á ferskleika vörunnar. Allir hlutar sláturdýra eru nýttir þarna. Hægt var að kaupa heila, lungu, garnir og jafnvel klaufir. Mikið var af mönnum þarna, ungum sem gömlum sem greinilega höfðu ekkert að gera, en sóttu í mannlífið þarna.
22. júní Skoðaði í dag Alhambra höllina í Granada, dómkirkjuna í Murcia og aðalstaðinn í Alicante. Er á fjallatjaldstæði. Kuskus í Marokko fór illa í maga.
23. júní Er farinn að éta aftur eftir eiturbrasið í Marokko. Skoðaði Valencia í dag og fékk mér kaffi á Plaza de la Virgines að ráði Þóru. Er á leið til Frakklands.
Ólæti í Spánverjunum fram eftir nótt, en þennan dag halda þeir miðsumarhátíð og sprengja hvellhettur. Flugeldar eru trúlega bannaðir vegna íkveikjuhættu á þessu þurra landi.
24. júní Skoðaði sveitir Suður Frakklands og borgina Toulouse. Er á suðurleið og gisti í fjallasal uppi í Andorra. Mjög fallegt er í Pyreneafjöllum.
25. júní Skilaði bílnum á flugvellinum um hádegið og fór niður á Römblu í nokkra tíma áður en flogið er heim. Akstur í ferðinni var um 7000 km.