Samvinnufélög "Communities of Practice" eða CoPs
Vinnan og vinnuumhverfið er að breytast. Störfin eru að hverfa eða öllu heldur að breytast í verkefni sem við vinnum að skamma hríð og þegar þeim er lokið byrjum við á nýjum verkefnum. Það eru myndaðir vinnuhópar um ákveðin verkefni. Það er vel sýnilegt að vinnuhópar sem búa til einhverja áþreifanlega afurð skapa verðmæti en við sjáum ekki að dulinn kostnaður getur falist í vinnuumhverfi sem eingöngu byggist á svona skammtímaverkefnum og þeirri skammsýni sem þau geta leitt til. Í gegnum vinnu sína tilheyrir fólk vinnuhóp sem vinnur að verkefnum en í þekkingarsamfélagi þarf það jafnframt að tilheyra langlífara samfélagi til að viðhalda færni og sérfræðiþekkingu sinni.
Þannig samfélög eru "
Communities of Practice" eða CoPs en ég hef ekkert gott íslenskt orð á hraðbergi sem nær þessu hugtaki. Þetta eru svona sjálfsprottnir og sjálfstýrð félög sem þar sem aðalatriðið er hvað fólk gerir þar, ekki hvernig skipulagið er eða yfirlýstur tilgangur. Við erum flest þátttakendur í mörgum svoleiðis samfélögum. Fólk lærir og fær nýja færni í CoPs og er bundið óformlega af því sem það gerir saman . Flest CoPs hafa ekkert nafn og engin félagsskírteini en samt höfum við nokkuð skýra mynd af hver tilheyrir félagsskapnum og hver ekki og hvers vegna. Við getum einnig greint á milli hvaða CoPs við erum í hringiðunni eða kjarnanum og hvaða CoP við tilheyrum þar sem við rétt lufsumst svona á jaðrinum. Bloggarasamfélög er ein tegund af "Communities of Practice" og mjög áhugaverð sem slík. Líka hakkarasamfélög og svona
Open Source samvinna.
Það er nýlega komin út bók um hvernig eigi að rækta og hlú að svona CoPs. Þar eru settar fram
sjö meginreglur fyrir CoPs sem en þær eru :
1. Gera ráð fyrir þróun og breytingum
2. Opin orðræða
3. Mismunandi þátttökustig
4. Bæði almenningssvæði og lokuð svæði
5. Áhersla á gildi
6. Tengja saman það þekkta og það framandi
7. Búa til rythma
Ég las ágæta grein
Communities of Practice - Learning as a social system og þars sem kom fram að CoPs má skoða út frá:
* um hvað er það? - hvernig er það sem starfað er sameiginlega að skilið og stöðugt endurskilgreint af félögum
* hvernig virkar það? -hvað gera þátttakendur sem bindur þá saman í samfélag
* hvað hefur það búið til? sameiginlegt safn (verklagsreglur, viðhorf, smíðisgripi, orðalista og orðbragð, tísku o.s.frv) sem allir geta notað og hefur þróast með tímanum.
CoPs félagsskapur er frábrugðin formlegum vinnuhóp því þátttakendur þróa sjálfir eigin sýn á hvers vegna þeir taka þátt og hvað þeir gera. Það er ekki eitthvað sameiginlegt viðfangsefni sem mótar félagskapinn, heldur snýst hann um að búa til,miðla, endurskrifa og skipuleggja þekkingu. CoP er ekki tengslanet því tengslin eru ekki markmið í sjálfu sér.
CoPs hafa stórt hlutverk í að búa til, dreifa og safna þekkingu í þekkingu innan stofnunar eða fyrirtækis:
* CoPs eru hnútpunktar fyrir skipti og túlkun á uppplýsingum. Þar sem þátttakendur hafa sameiginlegan skilning þá vita þeir hverju er mikilvægt að miðla og hvernig best er að setja fram upplýsingar. Þess vegna eru CoPs ágæt rás til að flytja upplýsingar t.d. um góðar fyrirmyndir, gefa ráð og kalla eftir viðbrögðum.
*CoPs geyma líka þekkingu á "lífrænan hátt" þ.e. ekki eins og gagnasöfn eða handbækur. Þó að verkferli séu kerfisbundin og notaðar þekktar og algengar lausnir þá eru þær staðfærðar og aðlagaðar eins og henta þykir. Þannig geta CoP geymt ósýnilega eða dulda þekkingu. CoPs er þess vegna afar gagnleg fyrir nýliða.
* CoPs geta samhæft færni þátttakenda og þannig haldið hópnum í fremstu röð. Ef svona félagsskapur einsetur sér að vera brautryðjendur á einhverju sviði þá dreifa þátttakendur með sér ábyrgðinni á að fylgjast með og þróa eitthvað nýtt. Þátttakendur ræða nýjungar, vinna sameiginlega að vandamálum og fylgjast með þróun.
* CoPs byggja upp sjálfmynd og hvernig þátttakendur skynja hlutverk sitt - hvað skiptir okkur máli, í hverju tökum við þátt, hvað forðumst við.
Það er bæði miðja og jaðar á þekkingu sem er byggð upp í CoPs og ef það á ekki að vera stöðnun þarf flæðið að vera gott þar á milli. Miðjan er kjarni þeirrar sérfræðiþekkingar sem hefur hlaðist upp en á jaðrinum blása ferskir vindar nýrra hugmynda og innsæis.
CoP eru sjálfsprottinn og sjálfstýrður félagsskapur. Þó slíkur félagskapur spretti upp og dafni þá er hann háður innri stjórnun. Ef félagsskapurinn á að vera staður til að miðla og búa til þekkingu þá þurfa viðurkenndir sérfræðingar á viðkomandi sviði að taka þátt á einhvern hátt. Þátttakan eða innri stjórnun getur verið á ýmsa lund: hugmyndasmíði, skipulagning á hvað er gert, að safna, flokka og skipuleggja þekkingu, efla félagsandann, sjá um tengja samfélagið við önnur samfélög, sjá um tengingu við formleg stjórnkerfi, fylgjast með nýjungum. Til að hafa áhrif í CoPs þarf að vinna með þeim innan frá - ekki reyna að hanna eða stýra þeim utan frá.
Knowledge Garden